Konuşma ve Yazı 06

Konuşma ve Yazı 06

 3 yaşından itibaren çocuğun konuşmasındaki sıkıntılar, yavaş yavaş kelime dağarcığının eksikliği ile ilgili olmaya başlıyor, bu yaştaki konuşmalarda durağan bir yapı olduğunu,

 konuşurken anlatmak istediği konularda kelime aramak için yada eşleştirme yolu ile anlamlandırmaya çalışma çabalarını gözlemleyebiliyoruz. “Hayvan sahibicisi” gibi. Bu yaşlarda beyin korteksleri oluşturmada ciddi yollar aldığını görüyoruz. Artık bu süreçte beyinsel gelişimin yanı sıra yaşamsal alanda kültürel malzeme oluşturma ve kullanma devreye giriyor. Daha fazla malzeme, daha fazla ad, daha fazla eşleştirme ve beynin mantık yürütme sistemlerinin oluşum sürecinin inşası devreye girmeye başlıyor. Özünde çocuğun eğitiminde ki en önemli süreçlerinde başladığının işaretini görüyoruz.

 Çocuktaki bu aşamayı Tarihsel sürecin neresine koyabiliriz dediğimizde, konuyu beyin bazında çocuğu bir kenara bırakarak düşünürsek, bu süreç artık daha fazla iletişim ihtiyacının duyulduğu, daha çeşitli üretim tarzının başladığı, karşıdaki kişinin de kendisi için düşündüklerinin karşıdaki kişi ile iletişim ve kazanımlarda önemli olduğu süreçleri gözlemlemek için kazılarda çıkarılan buna uygun yol gösterecek malzeme çeşitliliklerine bakmamız gerekir. Bu gözlemlerde Avrupa’daki 35 bin yılları ve önceki dönem mağara yaşamlarına baktığımızda Resim sanatındaki gerçekçi boyutun çok üst düzeylerde olduğunu görsek de çeşitliliğin Orta Asya’da Denisova mağarasında bulunanlarla kıyaslanamayacak çeşitlilik olduğunu görürüz. Denisova mağrasında 65 binlere ait bulunan Soyut Aslan heykelciğini bir tarafa koyarak, 55 binli yıllara ait Devekuşu yumurtalarından yapılan bilezik ve benzer süs eşyaları, özellikle başa takılan taçlar ve dikiş iğneleri, buradaki beyin yapısındaki modülerliğin çok daha üst düzeyde olduğunun izlerini verir. Üretim malzemelerindeki bu çeşitliliğin fazlalığının nedenler araştırıldığında burada oluşan yaşamda genetik fazlalığa da yol açacak malzemelere rastlanır, eski dönemlerinde Denisovan ve Neandartal ortak yaşamı daha sonrada bunu homosapians karışımı ilave olur. Bu gen harmanlanmasının bu gelişimde farklı süreçlerde de olsa Modern insanın ve Akıl sıçraması dediğimiz sürecin başlamasının işaretidir. 

 Çocuğun 3 yaş sürecini bu süreçlere yerleştirecek olursak bu tarihlemeyi 55 bin yıllara koymamız gerekir. Tabi bu süreç içerisinde artık insansılıktan biyolojik ve fizyolojik olarak insanlığa geçiş sürecinin de son zamanlarının yaşandığı varsayımına gideriz. Mağara yaşamlarından yerleşik yaşamlara geçiş, hafızada gelişmeler ve yön bulma, evden ayrılıp eve geri dönebilme, sürekli av alanlarının tespiti ve oraya gelip gitmelerinde ön açılması sağlanmıştır. Aynı zamanda hem kendileri hemde yardımlaşma boyutunda mirengi noktaları dediğimiz işaret koymalarında olması gerekmektedir.

 Beynin gelişimi kadar olmasa da önemli olan başka noktalar vardır, gelişkin konuşmaya geçişte. Eşleştirme, yardımlaşma, iletişim ve bu gibi konularda uzmanlaşma. Torunum resim yapmayı sevsede resim yapma konusunda çizgisel karalama dışına çıkamıyor, üç yaşını bitirmiş olsada, bunun nedenleri gösteriyor ki, el kasları başta olmak üzere beyinle el kasları ve yapmak istediğini yapabilme konusunda konuşmada olduğu gibi hala sıkıntılar yaşıyor. Bu yaşadığı sıkıntıların kassal olan kısmı beyin sabit kalsada ileriki süreçlerde ne olur kısmına bakıldığında araştırmalar beyin sabit kaldığında eşleştirmenin birebir boyutunda ve gerçekçi biçimde yapılan tekrarlarla uzmanlaşma boyutunda yansıtılacağını söylüyor, yani Fransa’daki yada İspanya’daki mağaralarda bulunan gerçekçi resimler biçiminde olacağını. Resmin gelişkin anlatım boyutuna geçebilmesi için mutlaka beynin kortekslerinde de bu konuda gelişmiş modülleri oluşması gerekmektedir. Tabi buna ilaveten sağlanan avantajların evrimsel mekanizmaya dönüşerek genetik aktarımlara da yansıması. Terminolik olarak bu aktarım modeline Richard Davkins “Memetik” adını vermiştir, yani anlayacağımız biçimi ile kültürel aktarım. Kültürel aktarım olmadan konuşmanın da yazının da başlaması mümkün olamayacaktı.